ΑΔΗΜΙΟΥΡΓΗΤΟΣ ΧΡΟΝΟΣ
UNCREATED TIME

Στις 1, 2 και 3 Σεπτεμβρίου 2024 πραγματοποιήθηκε στον Έβρο η πολυθεματική δράση της ΤΗΕ ΤΕΛΟΣ SOCIETY «ΑΔΗΜΙΟΥΡΓΗΤΟΣ ΧΡΟΝΟΣ» με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.

​

Μετά την επιτυχημένη συνεργασία με το Μουσείο Άρτου και Σίτου στη Λευκίμμη Έβρου, τον Δεκέμβριο του 2023, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «ΨΩΜΙ & ΚΑΡΒΟΥΝΟ» της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας THE ΤΕΛΟΣ SOCIETY, Arts & Culture Research Lab Observatorium, το πρόγραμμα επιστρέφει με την πολυθεματική δράση «ΑΔΗΜΙΟΥΡΓΗΤΟΣ ΧΡΟΝΟΣ». Οι δραστηριότητες εκτείνονται από τη Λευκίμμη και τον Προβατώνα μέχρι το Διδυμότειχο, ενώ το ερευνητικό σκέλος του προγράμματος, που ξεκίνησε στο Δάσος της Δαδιάς, ολοκληρώνεται στο Ορμένιο και τα Πετρωτά Ορεστιάδας.

​

Συμμετοχή του κοινού:

-Κυριακή, 1 Σεπτεμβρίου, ώρα 19:00 – 20:00, Ξενάγηση στο Μουσείο Άρτου και Σίτου, Λευκίμμη, Δήμος Σουφλίου

-Κυριακή, 1 Σεπτεμβρίου, ώρα 20:00 – 23:00, ΗΧΟΙ, μουσικοί από όλο τον Έβρο, προαύλιος χώρος του Αρχοντικού Λεύκιππος, Λευκίμμη. Επιμέλεια: Σταμάτη Παλάζη.

Μουσικοί: Σαράντης Μπρανίδης (Ορεστιάδα, πνευστά, κ.ά.), Κυριάκος Στεφανάτος (Ορεστιάδα, τραγούδι, έγχορδα), μέλη της μπάντας «The Killing Snacks”, Διονύσης Στεφανάτος (Αθήνα, έγχορδα), Σαράντης Τασιούδης (Διδυμότειχο, μπαγλαμάς), και Σταύρος Γκουντελίδης (Ορεστιάδα, έγχορδα).

-Δευτέρα, 2 Σεπτεμβρίου, ώρα 20:00 – 22:00, ΕΙΚΟΝΑ, στον προαύλιο χώρο του Αρχοντικού Λεύκιππος, Λευκίμμη. «Chirps & Whistles» της Vaggi Sekifu, “Sonic Topographies”, παραγωγή Implode, σκηνοθεσία & φωτογραφία του Στέφανου Κοσμίδη, «To be voiced» της Jenifer Nelson. Επιμέλεια: Δημήτριος Σπύρου

-Τρίτη, 3 Σεπτεμβρίου, ώρα 10:00, ΧΡΟΝΟ ΙΙ, πειραματικό εργαστήριο μελετητή και συλλέκτη Σταμάτη Παλάζη, οδός Αθηνάς, Διδυμότειχο.

​

Kλειστό πρόγραμμα:

Δευτέρα, 2 Σεπτεμβρίου, ώρα 10:00 – 12:00, XRONO I, Εκθέματα Απολιθωμένων Ευρημάτων και Απολιθωμένο Δάσος, Προβατώνας Λευκίμμης, Δήμος Σουφλίου. Συνάντηση με τον Ζαχαρία Μπουμπόπουλο.

Δευτέρα, 2 Σεπτεμβρίου, ώρα 12:00 – 13:00, έρευνα μεταβυζαντινού ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου με τη Βάσω Καραθανάση.

Δευτέρα, 2 Σεπτεμβρίου, ώρα 18:00 – 19:30, έρευνα, Εθνικό Πάρκο Δαδιάς, κορυφή Κάψαλο με τον Σταμάτη Παλάζη και Θανάση Τοπαλούδη.

Τρίτη, 3 Σεπτεμβρίου, ώρα 1:00 – 12: 00, Πειραματικό εργαστήριο ημιπολύτιμων λίθων του Σταμάτη Παλάζη, Διδυμότειχο, Δήμος Διδυμοτείχου.

Τρίτη, 3 Σεπτεμβρίου, ώρα 12:00 – 13:00, ΣΥΜΠΟΣΙΟ, συνάντηση τοπικών φορέων που βρήκαν κοινό πρόσφορο έδαφος συνεργασίας και κοινής πολιτιστικής στρατηγικής. Έλαβε χώρα στον Τεχνοχώρο Πολιτισμού ΑΒΑΤΟΝ, Διδυμότειχο, Δήμος Διδυμοτείχου.

Επιμέλεια: Σταμάτης Παλάζης, Σωτήρης Μάρκου, και Γεωργία Κοτρέτσος

Βαρδούλης Γεώργιος, Εικαστικός
Hλιάδου Αλεξάνδρα, Μέλος Χορωδίας Ιφιγένειας του Ιστορικού & Λαογραφικού Μουσείου Ν. Ορεστιάδας
Κοτρέτσος Γεωργία, Εικαστικός, Ιδρύτρια της ΤΗΕ ΤΕΛΟΣ SOCIETY
Κοσμίδης Στέφανος, ΟRΚΙ Productions
Κουρουμιχάκη Σεβαστή, Γρ. του Ιστορικού & Λαογραφικού Μουσείου Ν.Ορεστιάδας
Μάρκου Σωτήρης, Έβρος, Επιχειρηματική Συνεργασία Εναλλακτικού Τουρισμού
Παλάζης Σταμάτης, Μελετητής Έβρου | «Έβρου Γης Χρώματα»
Ρυζιώτης Γιώργος, Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Αδριανουπόλεως
Σταθόγαμπρος Aπόστολης , Τεχνοχώρος Πολιτισμού ΑΒΑΤΟΝ
Συναπίδης Δημήτρης, Πρόεδρος, Σωματείο Παραδοσιακών Μουσικών Θράκης Ιωάννης Γ. Δούκας Βατάτζης
Τοκαμάνη Δήμητρα, Μουσικός, Φιλόλογος

​

Λίγα λόγια για τις δράσεις

Εμπνευσμένο από τις θεωρίες των Λεύκιππου και Δημόκριτου, το πρόγραμμα εξερευνά την έννοια του άπειρου χρόνου. Σε τοποθεσίες όπου ο χρόνος φαίνεται άλλοτε άστατος και άλλοτε ακίνητος, καλούμαστε να αναζητήσουμε συνέργειες που θα επεκτείνουν την πολιτιστική δράση πέρα από τα αστικά κέντρα.

​

ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΔΑΔΙΑΣ – Δευτέρα, 2 Σεπτεμβρίου, ώρα 18:00 – 19:30​

Η περιβαλλοντική καταστροφή στο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου είναι ανυπολόγιστη. Ο χρόνος για να ξαναγίνει το οικοσύστημα όπως ήταν υπολογίζεται σε 150 χρόνια. To Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου είναι μια από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Είναι μία από τις πρώτες περιοχές στην Ελλάδα που τέθηκαν σε καθεστώς προστασίας, λόγω του μεγάλου αριθμού σπάνιων ειδών αρπακτικών πουλιών. Η συνολική έκταση του είναι 428.000 στρέμματα (ΚΥΑ 35633/2066) από τα οποία τα 72.900 αποτελούν τις 2 ζώνες προστασίας της φύσης (ζώνες Α1 και Α2).

Η κορυφή Κάψαλο «Τσατάλ Καγιά», την οποία επισκεφθήκαμε αποτελεί την 2η υψηλότερη κορυφή εντός των ορίων του Εθνικού Πάρκου με υψόμετρο 604 μ., ενώ η υψηλότερη κορυφή είναι το ύψωμα «Αντά Τεπές» ή «Κορυφή» με υψόμετρο 654 μ.

Ένα χρόνο αργότερα, ακριβώς μετά τη καταστροφική φωτιά του 2023, βρεθήκαμε εκεί, αμήχανα δίχως να χωρά η λογική μας τις έννοιες της έκτασης ή του χρόνου. 

​

Δορυφορικά δεδομένα διετέθησαν από την Υπηρεσία Ταχείας Χαρτογράφησης Copernicus της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως προκύπτει από την ανάλυση των δορυφορικών δεδομένων, η συνολική έκταση που κατέκαψε η δασική πυρκαγιά του Έβρου, η οποία προέκυψε από τη συνένωση των πυρκαγιών σε Αλεξανδρούπολη και Δαδιά, ξεπερνά τα 935.000 στρέμματα (έως την 02.09.2023, 11:31 τοπική ώρα).

ΧΡΟΝΟ Ι – Δευτέρα, 2 Σεπτεμβρίου, ώρα 10:00 – 12:00

Με τον χρόνο συνοδοιπόρο, το Απολιθωμένο Δάσος, στο Προβατώνα Λευκίμμης ήταν απαραίτητος προορισμός. Ο χώρος του Αιγαίου αποτελεί μια από τις πλέον ενεργές περιοχές του φλοιού της γης. Η γεωτεκτονική και παλαιογεωγραφική εξέλιξη του χώρου του Αιγαίου σημαδεύτηκε από σημαντικές γεωτεκτονικές μεταβολές, οι οποίες σχετίζονται με την κίνηση μεγάλων τεμαχίων φλοιού, που ονομάζονται λιθοσφαιρικές πλάκες, η κίνηση των οποίων είχε αποτέλεσμα την έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα.

​

Η ηφαιστειακή δραστηριότητα είναι γνωστό ότι οφείλεται στη βύθιση της αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας κάτω από την ευρασιατική πλάκα, η οποία σήμερα γίνεται στην περιοχή νότια της Κρήτης, στον χώρο της ανατολικής Μεσογείου.

Ωστόσο, η γεωτεκτονική εξέλιξη στην περιοχή του Αιγαίου δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της βύθισης της αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας κάτω από την ευρωπαϊκή, αλλά μια πολύπλευρη κίνηση που επηρεάζεται από την κίνηση άλλων μικρότερων τεμαχίων του γήινου φλοιού, όπως είναι η αραβική μικρο-πλάκα.

​

Η σημερινή γεωλογική κατάσταση στο Αιγαίο διαφέρει βέβαια σημαντικά από την κατάσταση που επικρατούσε κατά τη διάρκεια του Ηωκαίνου – Ολιγοκαίνου, πριν 35 με 45 εκατομμύρια χρόνια. Τότε η θέση σύγκλισης των λιθοσφαιρικών πλακών της Ευρασίας και της Αφρικής βρισκόταν στο χώρο των Κυκλάδων. Η σύγκρουση αυτή δημιούργησε την υψηλής πίεσης μεταμόρφωση των πετρωμάτων και την εκδήλωση της ηφαιστειότητας στην περιοχή της Ροδόπης και του Έβρου.

Συγκεκριμένα στην ευρύτερη περιοχή του Έβρου έχουν βρεθεί ενδιαφέρουσες συγκεντρώσεις απολιθωμάτων, ενώ η περιοχή της Λευκίμης θεωρείται μία από τις πλουσιότερες θέσεις σε αριθμό ευρημάτων. Μέχρι τώρα ανακαλύφθηκαν απολιθωμένα φύλλα από κανέλα, φοίνικες, δρύες κ.α. με κύρια εμφάνιση του είδους Eotrigonobalanus furcinervis, το παλαιότερο είδος δρυός στον ευρωπαϊκό χώρο. Εκτός αυτών στην ευρύτερη περιοχή ανακαλύφθηκε επίσης πληθώρα θαλάσσιων μαλακίων, αμμωνιτοειδών, ψαριών και δοντιών καρχαρία.

​

Στο κέντρο ενημέρωσης ο ιδρυτής, Ζαχαρίας Μπουμπόπουλος μας μίλησε σχετικά με το απολιθωμένο δάσος του Έβρου, τη σημασία του και τη διαδικασία απολίθωσης. Είδαμε επίσης μοναδικά απολιθωμένα ευρήματα από κορμούς δέντρων, φύλλα, κοράλλια, ψάρια, κοχύλια κ.τ.λ. ηλικίας 35 έως 40 εκατομμυρίων ετών.

ΧΡΟΝΟ ΙΙ – Τρίτη, 3 Σεπτεμβρίου, ώρα 1:00 – 12:00

Στον περίπατο μας με τον μελετητή Σταμάτη Παλάζη, συλλέξαμε πετρώματα και μας άνοιξε το εργαστήριό του να περιεργαστούμε τις σύνθετες παραμέτρους της ενασχόλησης του ως προς το νομικό αλλά και πολιτιστικό κομμάτι των δράσεών του.

​

Από το 2012, ο κ. Παλάζης έχει εστίασει το ενδιαφέρον του σε πετρώματα που μπορούν να δεχτούν επεξεργασία. Έτσι άρχισε να χαρτογραφεί και να μελετά περιοχές με τα υλικά αυτά μέχρι και σήμερα. Ωστόσο, τα πετρώματα αυτά χωρίς επεξεργασία δεν έχουν ιδιαίτερη αξία και ομορφιά, πρόκειται κυρίως για κατηγορίες χαλαζιακών πετρωμάτων. Γ’ αυτό το λόγο αποφάσισε το 2018 να επενδύσει σε μηχανήματα για να μπορέσει να επεξεργαστεί τα πετρώματα και να αναδείξει την ομορφιά τους και αξία τους.

​

Το εργαστήριό του μέχρι και σήμερα λειτουργεί ως ερευνητικό-πειραματικό εργαστήριο στο Διδυμότειχο. Έχει δημιουργήσει ένα μικρό εκθετήριο με κατεργασμένα πετράδια που συνοδεύονται με το πέτρωμα από όπου κοπήκαν. Ο χώρος είναι ανοιχτός για το κοινό και δωρεάν για όσους θέλουν να θαυμάσουν τα πετρώματα της έκθεσης ή να ενημερωθούν για τον τρόπο επεξεργασία τους.

​

Ο Έβρος θεωρείται από γεωλόγους παράδεισος ημιπολύτιμων λίθων. Το αίτημα του Σταμάτη Παλάζη στο Υπουργείο Περιβάλλοντος σχετική άδειας επεξεργασίας και εκμετάλλευσης βρίσκεται σε εκκρεμότητα.

Πολύ σωστά μάς αναφέρει πως το 1998, Βόρεια της Άγκυρας, στη Τουρκία, που υπήρχαν εξίσου επιφανειακοί ημιπολύτιμοι λίθοι, η επιθετική στρατηγική εκμετάλλευσης των τοπικών αρχών και του κράτους έδωσε ζωή σε 180 χωριά της ευρύτερης περιοχής.

​

ΟΡΜΕΝΙΟ, ΠΕΤΡΩΤΑ, ΤΡΙΕΘΝΕΣ – Τρίτη, 3 Σεπτεμβρίου, ώρα 13:30 – 18:00

Με την επιβλητική φυσική κληρονομιά της περιοχής να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο, καλούμε το κοινό να συμμετάσχει ενεργά, εξερευνώντας τα μονοπάτια της έρευνας, της πολιτιστικής και περιβαλλοντικής συνείδησης, πέρα από τα αστικά κέντρα.

​

Σε αυτό το πλαίσιο, καλούμαστε να αναστοχαστούμε τους ορίζοντες του χρόνου, με έμφαση στον δημιουργικό χρόνο. Το δοκίμιο της Carol Becker, καθηγήτριας και επίτιμης πρυτάνεως της Σχολής Τεχνών του Πανεπιστημίου Κολούμπια, στη Νέα Υόρκη, με τίτλο «The Agitated Now: Perceptions of Time and the Contemplative Space of Art», διερευνά τη δημιουργική έννοια του χρόνου, αποκαλύπτοντας τις πολυδιάστατες εκφάνσεις του.

​

Η διοργάνωση εκφράζει τις θερμές ευχαριστίες της στους Γιώργο Ντόμπρα, Κώστα Κεβρεκίδη, Σταμάτη Παλάζη και Σωτήρη Μάρκου για την πολύτιμη συνεργασία τους.

​

Οι δράσεις πραγματοποιήθηκαν με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Δήμου Σουφλίου, Εταιρία Καλλιτεχνικών Παραγώγων ORKI productions, Αρτοποιία Κεβρεκίδη – του Φούρνου της Ευγενίας και τη συνεργασία του Μουσείου Άρτου και Σίτου της Λευκίμης, του Τοπικού Δικτύου ΕΛΞΑΤΕ Έβρος, του Φεστιβάλ Πολιτισμού Διδυμοτείχου Ερυθροποτάμος – Redriver, του Δικτύου Τουρισμού Υπαίθρου epaithros.eu, του Αρχοντικού Λεύκιππος , του Απολιθωμένου Δάσους Έβρου, του συνεργατικού project Έβρος – Επιχειρηματική Συνεργασία Εναλλακτικού Τουρισμού, του Έβρου Γης Χρώματα, της ARTAXIA productions, της ΕΥΡΩΦΑΡΜ, του παραδοσιακού εστιατορίου Μαγειριό και του τεχνοχώρου πολιτισμού ΑΒΑΤΟΝ.